Προεκλογικό το χωροταξικό του κ. Σουφλιά
Επιστήμονες που συνέταξαν τη μελέτη καταγγέλλουν την παρεμβατικότητα του ΥΠΕΧΩΔΕ
"Θύμα της προεκλογικής περιόδου έπεσε καθώς φαίνεται το εθνικό χωροταξικό πλαίσιο. Oι υπεύθυνοι του ΥΠΕΧΩΔΕ απάλειψαν τα πιο «αιχμηρά» σημεία της αρχικής μελέτης των επιστημόνων και έδωσαν την προηγούμενη εβδομάδα προς διαβούλευση ένα «ευνουχισμένο» κείμενο. Ανάμεσα στα σημεία που «χάθηκαν» ήταν οι προτάσεις μέτρων και τα χρονοδιαγράμματα για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης, αλλά και οι προτάσεις για τον τρόπο μείωσης των Περιφερειών και για τη διοικητική και οργανωτική αναδιάρθρωση της χώρας.
Η θέσπιση του εθνικού χωροταξικού σχεδίου (από κοινού με τη θέσπιση των τριών ειδικών χωροταξικών σχεδίων, για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον τουρισμό και τη βιομηχανία) θα είναι αναμφίβολα η πιο σημαντική παρέμβαση των τελευταίων δεκαετιών στο επίπεδο της χωροταξικής οργάνωσης της χώρας. Ωστόσο, η προσπάθεια αυτή σκιάζεται από την παρεμβατικότητα του ΥΠΕΧΩΔΕ στις μελέτες των ειδικών επιστημόνων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρακτικής αυτής είναι το εθνικό χωροταξικό πλαίσιο, που παρουσιάστηκε την περασμένη Τρίτη από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ κ. Γιώργο Σουφλιά.
Στη Βουλή
Το κείμενο (που θα δοθεί προς διαβούλευση πριν οδηγηθεί για ψήφιση στη Βουλή το φθινόπωρο) παρουσιάζει πολλές διαφοροποιήσεις από την αρχική μελέτη, στην οποία κατέληξε μετά πολύμηνη εργασία η ομάδα των επιστημόνων. «Ορισμένες από τις διαφοροποιήσεις αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές» εξηγεί στην «Κ» η κ. Ράνια Κλουτσινιώτη, αρχιτέκτων-πολεοδόμος, εκπρόσωπος των γραφείων μελετών που εκπόνησαν το εθνικό χωροταξικό πλαίσιο. «Τολμώ να πω ότι οι παρεμβάσεις έγιναν χωρίς καμία τεκμηρίωση, επάνω σε ένα κείμενο που έχει σαφή επιστημονική υποστήριξη».
Σύμφωνα με την κ. Κλουτσινιώτη, το τελικό κείμενο παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε τρία σημεία:
- Απαλείφθηκαν οι προτάσεις για τη μείωση των περιφερειών.
Η μελέτη πρότεινε συγκεκριμένη διοικητική και οργανωτική αναδιάρθρωση της χώρας, με λιγότερες και μεγαλύτερες περιφέρειες (για παράδειγμα τη συγχώνευση των περιφερειών Θεσσαλίας και Ηπείρου, των περιφερειών Βορείου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης), με αναδιάρθρωση αρμοδιοτήτων και αιρετούς περιφερειάρχες. Το τελικό κείμενο όμως είχε μόνο γενικόλογες αναφορές, περί ανάγκης μείωσης του αριθμού των περιφερειών, νομαρχιών και δήμων. «Η μελέτη πρότεινε συγκεκριμένα μέτρα τα οποία, κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να βρίσκονται στην τελική πρόταση έστω και διαφοροποιημένα», λέει στην «Κ» η κ. Κλουτσινιώτη. «Η μελέτη δεν πρότεινε μόνο τη διοικητική, αλλά και την οργανωτική ανασυγκρότηση των περιφερειών για θέματα που χρήζουν ειδικού χειρισμού, όπως το περιβάλλον και ο πολιτισμός, αλλά και το οικιστικό δίκτυο». Την παρέκκλιση αυτή από το αρχικό κείμενο μάλιστα αποκάλυψε ο ίδιος ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ στην παρουσίαση του εθνικού σχεδίου: «Δεν τις περιέλαβα», ανέφερε, «γιατί πρέπει να δοθεί δυνατότητα στην κυβέρνηση να το μελετήσει και να κάνει προτάσεις».
- Απαλείφθηκαν οι προτάσεις για την αναδιάρθρωση του Αιγαίου.
«Εκτιμούμε ότι υπάρχει μια μεγάλη παράλειψη στην οργάνωση του οικιστικού δικτύου και των συγκοινωνιών στη νησιωτική χώρα» λέει η κ. Κλουτσινιώτη. «Η πρόταση των μελετητών μιλάει για ανάγκη απεξάρτησης των νησιών από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και την οργάνωση του Αιγαίου σαν μια αυτάρκη χωρική ενότητα με τέσσερα κέντρα: Ηράκλειο, Ερμούπολη, Ρόδο και Μυτιλήνη. Το σχέδιο πρότεινε νέους ρόλους για τις πόλεις, νέες προτάσεις για δρομολόγια και άλλα μέτρα». Το κεφάλαιο που αφορούσε ειδικά στο Αιγαίο απαλείφθηκε εντελώς.
- Απαλείφθηκαν τα μέτρα και τα χρονοδιαγράμματα για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.
«Το εθνικό σχέδιο προέβλεπε συνεχή μέτρα επί πέντε χρόνια, ώστε να καταργηθεί ή να μειωθεί σταδιακά η εκτός σχεδίου δόμηση», εξηγεί η κ. Κλουτσινιώτη. «Ανάμεσα σε αυτά ήταν η άμεση κατάργηση όλων των παρεκκλίσεων, η άμεση αύξηση της αρτιότητας, η σταδιακή απαγόρευση των χωροθετήσεων γύρω από αρχαιολογικούς χώρους ή μέσα σε Natura, η παροχή φορολογικών κινήτρων για να μετεγκατασταθούν οι βιομηχανίες μέσα σε ειδικές ζώνες και άλλα». Τα χρονοδιαγράμματα αφαιρέθηκαν, όπως και σχεδόν όλες οι προτάσεις για την εξειδίκευση των μέτρων περιορισμού της εκτός σχεδίου. Στο τελικό κείμενο απέμεινε το σκεπτικό, αλλά η εφαρμογή του παραπέμφθηκε ασαφώς στο μέλλον...
Απουσία διαλόγου
Προβληματική ήταν, όπως σημειώνει η κ. Κλουτσινιώτη, και η απουσία διαλόγου κατά τη διαδικασία εκπόνησης της μελέτης. «Ο μόνος “αρμόδιος” να ελέγξει το χωροταξικό σχέδιο της χώρας είναι ο δημόσιος διάλογος, δηλαδή η διαβούλευση. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης μελέτης ουδεμία διαβούλευση υπήρχε με κανέναν και αυτό με πολιτική εντολή του ΥΠΕΧΩΔΕ. Αυτό που μένει τώρα είναι να ανοίξει ο δημόσιος διάλογος μέσω του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας και των φορέων, ώστε να τοποθετηθούν όλοι». Ενα παράδοξο που αξίζει, πάντως, να σημειωθεί είναι ότι η ψήφιση με νόμο του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου το φθινόπωρο θα ακυρώσει ουσιαστικά τον δημόσιο διάλογο γύρω από τα τρία ειδικά χωροταξικά σχέδια (τουρισμού, ΑΠΕ, βιομηχανίας), καθώς οι βασικές τους ρυθμίσεις συμπεριελήφθησαν στο κείμενο του εθνικού χωροταξικού πλαισίου. Η «αποψίλωση» του εθνικού χωροταξικού σχεδίου από τις πιο αιχμηρές του προτάσεις δεν είναι η μοναδική περίπτωση βίαιης παρέμβασης στις επιστημονικές μελέτες από τους μηχανισμούς του ΥΠΕΧΩΔΕ. Δημόσια θέση ενάντια στο τελικό κείμενο που παρουσιάστηκε πήρε προ μηνών και ο μελετητής του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό, κ. Νικηφόρος Μπαλατσινός. Οπως κατήγγειλε, το τελικό κείμενο του ΥΠΕΧΩΔΕ είχε πολύ σημαντικές διαφοροποιήσεις από τη δική του μελέτη και μάλιστα σε μείζονος σημασίας θέματα, όπως η μαζική ανέγερση τουριστικών κατοικιών προς πώληση. Η αρχική μελέτη πρότεινε ως ανώτατο όριο πώλησης τουριστικών κατοικιών σε μια μεγάλη επένδυση το 40% (έναντι του 70%, που τελικά προωθείται από το ΥΠΕΧΩΔΕ), ενώ ζητούσε να αξιοποιηθεί πρωτίστως το αδιάθετο οικιστικό δυναμικό των εκατοντάδων εγκαταλελειμμένων ή φθινόντων οικισμών της Ελλάδας, με 40% προσαύξηση της δομημένης επιφάνειάς τους ως κίνητρο για τις επιχειρήσεις. "
Επιστήμονες που συνέταξαν τη μελέτη καταγγέλλουν την παρεμβατικότητα του ΥΠΕΧΩΔΕ
"Θύμα της προεκλογικής περιόδου έπεσε καθώς φαίνεται το εθνικό χωροταξικό πλαίσιο. Oι υπεύθυνοι του ΥΠΕΧΩΔΕ απάλειψαν τα πιο «αιχμηρά» σημεία της αρχικής μελέτης των επιστημόνων και έδωσαν την προηγούμενη εβδομάδα προς διαβούλευση ένα «ευνουχισμένο» κείμενο. Ανάμεσα στα σημεία που «χάθηκαν» ήταν οι προτάσεις μέτρων και τα χρονοδιαγράμματα για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης, αλλά και οι προτάσεις για τον τρόπο μείωσης των Περιφερειών και για τη διοικητική και οργανωτική αναδιάρθρωση της χώρας.
Η θέσπιση του εθνικού χωροταξικού σχεδίου (από κοινού με τη θέσπιση των τριών ειδικών χωροταξικών σχεδίων, για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον τουρισμό και τη βιομηχανία) θα είναι αναμφίβολα η πιο σημαντική παρέμβαση των τελευταίων δεκαετιών στο επίπεδο της χωροταξικής οργάνωσης της χώρας. Ωστόσο, η προσπάθεια αυτή σκιάζεται από την παρεμβατικότητα του ΥΠΕΧΩΔΕ στις μελέτες των ειδικών επιστημόνων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρακτικής αυτής είναι το εθνικό χωροταξικό πλαίσιο, που παρουσιάστηκε την περασμένη Τρίτη από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ κ. Γιώργο Σουφλιά.
Στη Βουλή
Το κείμενο (που θα δοθεί προς διαβούλευση πριν οδηγηθεί για ψήφιση στη Βουλή το φθινόπωρο) παρουσιάζει πολλές διαφοροποιήσεις από την αρχική μελέτη, στην οποία κατέληξε μετά πολύμηνη εργασία η ομάδα των επιστημόνων. «Ορισμένες από τις διαφοροποιήσεις αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές» εξηγεί στην «Κ» η κ. Ράνια Κλουτσινιώτη, αρχιτέκτων-πολεοδόμος, εκπρόσωπος των γραφείων μελετών που εκπόνησαν το εθνικό χωροταξικό πλαίσιο. «Τολμώ να πω ότι οι παρεμβάσεις έγιναν χωρίς καμία τεκμηρίωση, επάνω σε ένα κείμενο που έχει σαφή επιστημονική υποστήριξη».
Σύμφωνα με την κ. Κλουτσινιώτη, το τελικό κείμενο παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε τρία σημεία:
- Απαλείφθηκαν οι προτάσεις για τη μείωση των περιφερειών.
Η μελέτη πρότεινε συγκεκριμένη διοικητική και οργανωτική αναδιάρθρωση της χώρας, με λιγότερες και μεγαλύτερες περιφέρειες (για παράδειγμα τη συγχώνευση των περιφερειών Θεσσαλίας και Ηπείρου, των περιφερειών Βορείου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης), με αναδιάρθρωση αρμοδιοτήτων και αιρετούς περιφερειάρχες. Το τελικό κείμενο όμως είχε μόνο γενικόλογες αναφορές, περί ανάγκης μείωσης του αριθμού των περιφερειών, νομαρχιών και δήμων. «Η μελέτη πρότεινε συγκεκριμένα μέτρα τα οποία, κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να βρίσκονται στην τελική πρόταση έστω και διαφοροποιημένα», λέει στην «Κ» η κ. Κλουτσινιώτη. «Η μελέτη δεν πρότεινε μόνο τη διοικητική, αλλά και την οργανωτική ανασυγκρότηση των περιφερειών για θέματα που χρήζουν ειδικού χειρισμού, όπως το περιβάλλον και ο πολιτισμός, αλλά και το οικιστικό δίκτυο». Την παρέκκλιση αυτή από το αρχικό κείμενο μάλιστα αποκάλυψε ο ίδιος ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ στην παρουσίαση του εθνικού σχεδίου: «Δεν τις περιέλαβα», ανέφερε, «γιατί πρέπει να δοθεί δυνατότητα στην κυβέρνηση να το μελετήσει και να κάνει προτάσεις».
- Απαλείφθηκαν οι προτάσεις για την αναδιάρθρωση του Αιγαίου.
«Εκτιμούμε ότι υπάρχει μια μεγάλη παράλειψη στην οργάνωση του οικιστικού δικτύου και των συγκοινωνιών στη νησιωτική χώρα» λέει η κ. Κλουτσινιώτη. «Η πρόταση των μελετητών μιλάει για ανάγκη απεξάρτησης των νησιών από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και την οργάνωση του Αιγαίου σαν μια αυτάρκη χωρική ενότητα με τέσσερα κέντρα: Ηράκλειο, Ερμούπολη, Ρόδο και Μυτιλήνη. Το σχέδιο πρότεινε νέους ρόλους για τις πόλεις, νέες προτάσεις για δρομολόγια και άλλα μέτρα». Το κεφάλαιο που αφορούσε ειδικά στο Αιγαίο απαλείφθηκε εντελώς.
- Απαλείφθηκαν τα μέτρα και τα χρονοδιαγράμματα για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.
«Το εθνικό σχέδιο προέβλεπε συνεχή μέτρα επί πέντε χρόνια, ώστε να καταργηθεί ή να μειωθεί σταδιακά η εκτός σχεδίου δόμηση», εξηγεί η κ. Κλουτσινιώτη. «Ανάμεσα σε αυτά ήταν η άμεση κατάργηση όλων των παρεκκλίσεων, η άμεση αύξηση της αρτιότητας, η σταδιακή απαγόρευση των χωροθετήσεων γύρω από αρχαιολογικούς χώρους ή μέσα σε Natura, η παροχή φορολογικών κινήτρων για να μετεγκατασταθούν οι βιομηχανίες μέσα σε ειδικές ζώνες και άλλα». Τα χρονοδιαγράμματα αφαιρέθηκαν, όπως και σχεδόν όλες οι προτάσεις για την εξειδίκευση των μέτρων περιορισμού της εκτός σχεδίου. Στο τελικό κείμενο απέμεινε το σκεπτικό, αλλά η εφαρμογή του παραπέμφθηκε ασαφώς στο μέλλον...
Απουσία διαλόγου
Προβληματική ήταν, όπως σημειώνει η κ. Κλουτσινιώτη, και η απουσία διαλόγου κατά τη διαδικασία εκπόνησης της μελέτης. «Ο μόνος “αρμόδιος” να ελέγξει το χωροταξικό σχέδιο της χώρας είναι ο δημόσιος διάλογος, δηλαδή η διαβούλευση. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης μελέτης ουδεμία διαβούλευση υπήρχε με κανέναν και αυτό με πολιτική εντολή του ΥΠΕΧΩΔΕ. Αυτό που μένει τώρα είναι να ανοίξει ο δημόσιος διάλογος μέσω του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας και των φορέων, ώστε να τοποθετηθούν όλοι». Ενα παράδοξο που αξίζει, πάντως, να σημειωθεί είναι ότι η ψήφιση με νόμο του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου το φθινόπωρο θα ακυρώσει ουσιαστικά τον δημόσιο διάλογο γύρω από τα τρία ειδικά χωροταξικά σχέδια (τουρισμού, ΑΠΕ, βιομηχανίας), καθώς οι βασικές τους ρυθμίσεις συμπεριελήφθησαν στο κείμενο του εθνικού χωροταξικού πλαισίου. Η «αποψίλωση» του εθνικού χωροταξικού σχεδίου από τις πιο αιχμηρές του προτάσεις δεν είναι η μοναδική περίπτωση βίαιης παρέμβασης στις επιστημονικές μελέτες από τους μηχανισμούς του ΥΠΕΧΩΔΕ. Δημόσια θέση ενάντια στο τελικό κείμενο που παρουσιάστηκε πήρε προ μηνών και ο μελετητής του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό, κ. Νικηφόρος Μπαλατσινός. Οπως κατήγγειλε, το τελικό κείμενο του ΥΠΕΧΩΔΕ είχε πολύ σημαντικές διαφοροποιήσεις από τη δική του μελέτη και μάλιστα σε μείζονος σημασίας θέματα, όπως η μαζική ανέγερση τουριστικών κατοικιών προς πώληση. Η αρχική μελέτη πρότεινε ως ανώτατο όριο πώλησης τουριστικών κατοικιών σε μια μεγάλη επένδυση το 40% (έναντι του 70%, που τελικά προωθείται από το ΥΠΕΧΩΔΕ), ενώ ζητούσε να αξιοποιηθεί πρωτίστως το αδιάθετο οικιστικό δυναμικό των εκατοντάδων εγκαταλελειμμένων ή φθινόντων οικισμών της Ελλάδας, με 40% προσαύξηση της δομημένης επιφάνειάς τους ως κίνητρο για τις επιχειρήσεις. "
Του Γιωργου Λιαλιου
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 5.8.07
ΜΠΡΑΒΟ ΣΤΟΥΣ ΨΗΦΟΘΗΡΕΣ!!!
No comments:
Post a Comment